Lecznicza woda termalna        50°51'54.244"N, 15°40'46.063"E  

Cieplice Śląskie-Zdrój (niem. Bad Warmbrunn) – uzdrowisko w Jeleniej Górze w województwie dolnośląskim, w latach 1935-1976 samodzielne miasto.

Od XIV wieku do 1945 r. własność rodziny Schaffgotschów (w 1935 r. stały się miastem).

W czasach nowożytnych osada stała się znana na Śląsku i poza nim. Do tutejszych wód leczniczych zjeżdżało wielu znanych ludzi, m.in.: John Quincy Adams (późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych), Johann Wolfgang Goethe, królowa Marysieńka, księżna Izabela Czartoryska, książę Stanisław Poniatowski (bratanek króla), poeta Wincenty Pol.

Od XVII w. po spaleniu się zamku Chojnik, tutejszy pałac (wielokrotnie przebudowywany) stał się główną rezydencja cieplickich Schaffgotschów.

W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski pod nazwą Cieplice. Dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.

2 lipca 1976 Cieplice zostały włączone do Jeleniej Góry.

tekst powyższy ze strony internetowej: http://pl.wikipedia.org/wiki/Cieplice_Śląskie-Zdrój

słabozmineralizowane, fluorkowo-krzemowe, termalne (temperatura dochodzi do 87st. C)

Cieplice Zdrój

W sierpniu 1800 roku donosił z Cieplic bratu John Quincy Adams, ambasador w Berlinie, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych:

 Po mszy poszliśmy, na zaproszenie p. Hessa, jednego z najzręczniejszych kupców w mieście, na obiad do domu zdrojowego. Jest to bardzo elegancki budynek, wzniesiony w ostatnich latach przez hr. Schaffgotscha dla kuracjuszy. Towarzystwo liczyło około 30 osób nieznanych mi, ale wszyscy byli uprzejmi i towarzyscy. Przed wyjazdem z Berlina słyszeliśmy wiele o śląskiej gościnności, na ogół ta sława jest zasłużona. Spotykaliśmy się wszędzie z największą troskliwością i gotowością zaspokajania naszej ciekawości.

W sierpniu i wrześniu 1847 roku bawił tu poeta i geograf Wincenty Pol, a wraz z nim poeta Kornel Ujejski. Pol pisał do żony:

Cieplice odkryli już w Xl wieku myśliwi ścigający zwierza i już w owym czasie postawiono tu matą drewnianą kapliczkę przy źródle. Cystersi, bawiący się rolą i opowiadaniem słowa Bożego, mieli pieczę nad źródłem i około chorych. Dziś mieszkania zakonników -zmieniły się w gmach klasztorny, który służy na przechowanie biblioteki szacownych naukowych zbiorów i krajowych pamiątek.

Od kilku dni robimy wycieczki z panem Purkinie [sławnym czeskim fizjologiem] i synami  jego. Zwykle jedziemy do pewnego punktu, a dalej idziemy pieszo i to jest pierwsza lekcja nauk przyrodzonych, którą pan Purkinie daje synom swoim w tym pięknym gabinecie natury.

Kościół św. Jana Chrzciciela

Stanowi część dawnego kompleksu klasztornego cystersów. Pierwszą kaplicę prawdopodobnie postawił tu w 1175 r. Bolesław Wysoki. Po kolejnym pożarze w roku 1711 ocalała jedynie wolnostojąca dzwonnica wzniesiona w latach 1709-1710. Obecny jednonawowy obiekt wzniesiono w fatach 1712-1714. We wnętrzu znajduje się bogate barokowe wyposażenie, m.in. ołtarz z 1716 r., zespół ośmiu ołtarzy bocznych z XVIII w. oraz prospekt organowy z 1765 r. W mur okalający świątynię wmurowano 15 płyt nagrobnych przeniesionych tu w 1849 r. z Radomierza. Pod prezbiterium kościoła znajduje się krypta cieplickiej linii rodu Schaffgotschów wybudowana w 1601 r.

Kościół Zbawiciela (ewangelicki)

Kościół wzniesiony został przez ewangelików w lalach 1774-1777 r. Jego budowniczymi byli mistrz Demus z Jeleniej Góry I Baltazar Eβmert z Lubomierza. W 1790 r. kościół otrzymał nowy ołtarz, nad którym w 1794 r. umieszczono organy. Świątynia Jest jednym z ciekawszych przykładów architektonicznych budowli ewangelickich na Śląsku. Jej elipsoidalny kształt szczególnie uwidoczniają we wnętrzu empory, których dwa rzędy stoją na kolumnach jońskich w przyziemiu i korynckich na górze. Sylwetka kościoła zamknięta została od wschodu wyniosłą trójkondygnacyjną wieżą a zegarem, zakończoną hełmem z latarnią.

Teksty powyższe pochodzą z różnych tablic informacyjnych w Cieplicach

Artykuł z gazety Słowo Polskie

Hrabiowski pałac
Rodowa siedziba Schaffgotschów

Największy i najbardziej reprezentacyjny gmach Cieplic to dziś siedziba filii Politechniki Wrocławskiej. Po wojnie w pałacu zamierzano urządzić ośrodek wypoczynkowy dla członków rady państwa.
Cieplice stały się główną rodową siedzibą Schaffgotschów po roku 1675, kiedy to musieli opuścić zniszczony przez pożar zamek Chojnik. Ich pierwsza cieplicka rezydencja powstała tu w XVI wieku.

Ta skromna i mało okazała siedziba przestała Schaffgotschom wystarczać i już w 1720 roku zdecydowano się dobudować obok zamku drugą rezydencję tzw. Stiegenhaus. Pół wieku później obiekt został przebudowany.

Ogień zniszczył zamek

W 1777 roku wybuchł wielki pożar, który strawił stary zamek i przyległe do niego zabudowania gospodarcze. Strawił on doszczętnie całą rezydencję. Rodzina zdołała uratować jedynie jeden kufer z najlepszymi ubraniami. Zniszczenie starego zamku było na tyle poważne,Że jego odbudowa nie wchodziła w rachubę. Schaffgotschowie przenieśli się do ocalałego "Stiegenhausu”, a hrabia Carl Gotthard zaczął planować budowę nowego pałacu. Jednak do jego śmierci w 1780 rokuŻadne działania zmierzające do budowy pałacu nie zostały podjęte. Przygotowaniami do budowy zajął się jednak następca zmarłego Johann Nepomucen Gotthard, który w 1783 r. skontaktował się z budowniczym Johannem Rudolfem.

Nowa rezydencja

Rudolf podjął się wybudowania nowego pałacu. Wcześniej jednak wykonał wiele innych drobniejszych prac, m.in. przy budowie kościołów w okolicznych miejscowościach.

Prace budowlane przy pałacu trwały od 1784 do 1788 roku. Wzniesiona pod kierunkiem Rudolfa potężna, trójskrzydłowa, założona na planie podkowy budowla, o wydłużonej fasadzie, zajęła teren, na którym stały wcześniejsze rezydencje. Po zakończeniu prac murarskich przystąpiono w 1788 r. do realizacji wystroju pałacu. Ciągnęły się one aż do początku XIX wieku. Najbogatszą oprawę, obok Sali Głównej, zyskały reprezentacyjne pomieszczenia zajmujące trakt północny I piętra. W 1839 r., w trakcie urządzania parku, dobudowano przy elewacji ogrodowej pałacu wydłużony balkon. Przy dekoracji wnętrz cieplickiego pałacu pracowało wielu znanych wówczas i cenionych śląskich rzemieślników i artystów.
W czasie II wojny światowej pałac został jedynie nieznacznie uszkodzony. Po wojnie podjęto decyzję o przekształceniu rezydencji na ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy Rady Państwa. W związku z tym w latach 1948-51 przeprowadzono gruntowne prace renowacyjno-adaptacyjne. W środku dokonując wielu przekształceń wnętrz nie naruszono na szczęście najcenniejszych pomieszczeń ciągu reprezentacyjnego I piętra. Ostatecznie budynek przekazano Związkowi Harcerstwa Polskiego i do 1974 r. mieściła się tu Centralna Szkoła Instruktorów Zuchowych. Od 1976 r. budynek jest własnością Politechniki Wrocławskiej.

Kilka lat temu wyremontowano elewację pałacu i niektóre pomieszczenia wewnątrz. Przed wojną plac przed pałacem nazywał się Schlossplatz, a obecnie to plac Piastowski.
Cieplice stały się główną rodową siedzibą Schaffgotschów po roku 1675

Grzegorz Koczubaj 
grzegorz.koczubaj@slowopolskie.pl

14. Kwietnia 2003 22:27