|
Jaskinia Niedźwiedzia – najdłuższa jaskinia
całych Sudetów, położona w Masywie Śnieżnika, w dolinie Kleśnicy,
w pobliżu wsi Kletno. Odkryta podczas eksploatacji kamieniołomu
marmuru w 1966 roku, w obrębie wzniesienia Stroma (1166 m n.p.m.).
Spis
treści
1
Historia - Odkrycie
2
Opis jaskini
3
Rezerwat
4
Udostępnianie
Historia
Odkrycie
Jaskinię odkryto 14 października 1966 roku podczas eksploatacji
wyrobiska "Kletno III" przez Bystrzyckie Zakłady Kamienia
Budowlanego wydobywającego w tej okolicy marmur metodą odkrywkową.
Około godziny 13.00 wykonano odstrzał, po którym odsłonił
się dwumetrowy otwór o soczewkowatym kształcie. Wiertacz
strzałowy Roman Kińczyk z Lądka-Zdroju wraz z jednym z pracujących
tu więźniów zajrzeli pierwsi do otworu jaskini i znaleźli
w nim kości. Duża ilość szczątków nasunęła odkrywcom przypuszczenie
o zbiorowym grobie. Powiadomiono natychmiast kierownictwo zakładu
i geologa z pobliskiego uzdrowiska. Trzy dni później dokonano
pierwszych fachowych oględzin. Łączną długość korytarzy i sal na
dwóch poziomach oszacowano na ok. 200 m. Liczne kości stwierdzone
w namuliskach okazały się być szczątkami prehistorycznych ssaków
(głównie niedźwiedzia jaskiniowego – stąd nazwa jaskini).
W tej sytuacji decyzją Ministra Budownictwa i Materiałów
Budowlanych przerwano eksploatację kamieniołomu, a teren przekazano
do dyspozycji naukowców. W 1967 r. Instytut Geograficzny
Uniwersytetu Wrocławskiego opracował plan badań jaskini. Kierownictwo
badań objął ówczesny rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, prof.
dr Alfred Jahn. Latem 1967 r. prowadzone były wykopaliska paleontologiczne.
4 grudnia grupa grotołazów z Akademickiego Klubu Turystycznego
pod kierownictwem dra Mariana Puliny przekopała korytarz prowadzący
do dalszych ciągów jaskiniowych o bardzo bogatej i barwnej
szacie naciekowej.
W latach 1968-1969 prowadzono dalszą eksplorację, w trakcie której
odkryto tzw. "Stare piętro wrocławskie", położone za Salą
Blokową oraz silnie naruszone tektonicznie partie z Korytarzem Wodnym.
Po przekopaniu namuliska w Sali Lwa Jaskiniowego łączna długość
korytarzy jaskini wzrosła do ok. 800 m, zaś różnica poziomów
do ok. 50 m[1].
W grudniu 2011 roku, w Korytarzu Kryształowym, członkowie Sekcji
Grotołazów Wrocław oraz Sekcji Speleologicznej Niedźwiedzie
odkryli nowe partie jaskini (Gang Zdzicha). W kwietniu 2012 roku,
odkryta została kontynuacja Gangu Zdzicha obfitująca w bardzo trudne
do pokonania zaciski. 2 maja 2012 roku dokonano kolejnego, spektakularnego
odkrycia – po przejściu skrajnie trudnego zacisku (Gilotyna) znaleziona
została ogromna sala o długości około 115 m, szerokości około 30
m i wysokości do 30 m, którą nazwano Salą Mastodonta. Występują
w niej wielkie i różnorodne formy naciekowe: stalaktyty,
stalagmity, stalagnaty, żyrandole, kopuły, kaskady i draperie[2].
8 września 2012 roku zostały odkryte dalsze, położone na południe
od Sali Mastodonta partie, których długość przekracza 1000
metrów. Jaskinia posiada w dalszym ciągu olbrzymi potencjał
eksploracyjny. Podczas praktycznie każdego wejścia, speleolodzy
znajdują w jaskini nowe korytarze. Badania geofizyczne pozwalają
przypuszczać, że możliwa jest kontynuacja ciągów Jaskini
Niedźwiedziej pod kopułą Śnieżnika Kłodzkiego aż na stronę Republiki
Czeskiej, do Doliny Morawy[3].
Opis jaskini
Otwór wejściowy na wysokości 800 m n.p.m. Rozłożone horyzontalnie
korytarze mają łączną długość ponad 4 km i rozwinęły się się na
3 poziomach. Podczas eksploracji jaskini natrafiono w namuliskach
na szczątki tysięcy zwierząt plejstoceńskich, przede wszystkim niedźwiedzia
jaskiniowego, stąd jej nazwa.
Radon (Rn) to promieniotwórczy gaz, który osiąga
w tej jaskini stężenie do 4,16 kBq/m³[4]. DNA organizmów
z jaskiń jest narażone na większą częstotliwość mutacji. W innych
jaskiniach stężenie radonu osiąga wartości 3 razy wyższe.
Jaskinia Niedźwiedzia jest najdłuższą i posiadającą największą
deniwelację jaskinią Sudetów. Korytarze jaskini pokryte są
licznymi formami naciekowymi. Okazałe stalaktyty, stalagmity, stalagnaty,
kaskady, kopuły, misy martwicowe oraz draperie naciekowe są uważane
za jedne z najciekawszych elementów szaty naciekowej w polskich
jaskiniach[5].
W latach 2011-2014 speleolodzy z Kletna i Wrocławia odkryli nowe
partie Jaskini Niedźwiedziej, ich wielkość znacznie przewyższa znaną
do tej pory, „starą” część jaskini.
Rezerwat
Jaskinia Niedźwiedzia leży na terenie rezerwatu przyrody Jaskinia
Niedźwiedzia (powierzchnia 89 ha), utworzonego w 1977 w celu ochrony
jaskini, lasu rosnącego w otulinie oraz zjawisk krasowych.
Rezerwat porasta bór bukowo-świerkowy z domieszką jodły
i modrzewi oraz roślinami wapieniolubnymi w runie, takimi jak tojad
smukły, ostróżka wyniosła, sesleria tatrzańska, driakiew
lśniąca i inne.
Udostępnianie
Partie środkowe (około 700 m) są dostępne dla turystów
od 1983 roku, a ich największą atrakcją są nacieki wewnątrz jaskini.
Dolne partie zostały po raz pierwszy zaprezentowane szerszej publiczności
dzięki powstaniu filmu w 2003 r.
|
Stronie
Śląskie >szlak żółty
>Jaskinia Niedźwiedzia -8,7 km (3h)
