KOCIOŁ ŁOMNICZKI

KOCIOŁ ŁOMNICZKI

Melcerowy Dół, Kocioł Małej Łomnicy, Kocioł Łomniczki.

Największy kocioł w Karkonoszach wcinający się w pn. zbocze >> Równi pod Śnieżką pomiędzy >> Kopą a >> Śnieżką. Stanowi obszar źródliskowy >> Łomniczki i >> Złotego Potoku. K. Ł. ma nieco odmienny charakter niż pozostałe kotły polodowcowe ze względu na brak wykształconych moren. Zbocza zach. i pn. są skaliste, natomiast pn.-wsch. i wsch. pokrywają rozległe rumowiska skalne, w znacznej części o charakterze gołoborza. Zach. zboczem spływa ciąg kaskad o dł. ok. 300 m tworzących >> Wodospady Łomniczki w tzw. >> Jarze Łomniczki.

Zbocza K.Ł. są b. lawiniaste, w związku z czym w zimie wszystkie drogi są zamknięte. Latem po ulewnych deszczach zboczami K.Ł. schodzą potoki gruzowo-błotne (mury) zaznaczające się w rzeźbie dobrze widocznymi rynnami. Krawędź kotła sięga wys. 1300-50 m, dno leży na wys. ok. 1150-1200m.

Dno i ściany porasta zróżnicowana roślinność o bogatym składzie gat. Przeważają płaty kosodrzewiny i borówczyska przeplatane ziołoroślami, w których dominuje trzcinnik owłosiony (Calamagrostis villosä). W niższych partiach występują: czeremcha skalna (Padus petraea), brzoza karpacka (Betula carpatica), wierzba lapońska (Salix Lapponum), wierzba śląska (Salix silesiaca), wierzba iwa (Salix caprea), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), róża alpejska (Rosa pendulina), bażyna czarna (Empetrum nigrum). W ziołoroślach występują m.in.: tojad mocny (Aconitum callibotryon), czosnek syberyjski (Allium sibiricum), miłosna górska (Adenostyles alliaraë), sasanka alpejska (Pulsatilla alpina), naparstnica zwyczajna (Digitalis purpurea), lepiężnik biały (Petasites albus), lilia złotogłów (Lilium martagon), przenęt purpurowy (Prenanthes purpurea), wietlica alpejska (Athyrium alpestre) oraz wiele innych gat. typowo górskich. Rejon K. Ł. jest przyrodniczo, zwłaszcza florystycznie, najciekawszy w Karkonoszach, po >> Śnieżnych Kotłach.

K. Ł. był dawniej miejscem eksploatacji złota. Już średniowieczni poszukiwacze skarbów docierali do niego. Znany był Walonom w XIV-XV w. W XVIII w. w zboczach Śnieżki istniały sztolnie. W 1901 r. na skraju kotła zbud. schr,, które w marcu 1902 r. (jeszcze przed otwarciem) doszczętnie zniszczyła lawina. Pozostały po nim tylko nikłe ślady. W 1933 r. K. Ł. został rez.przyr. Ob. znajduje się w rez. ścisłym KPN. Ze względu na wybitne walory przyr. projektuje się poprowadzenie w nim ścieżki dydaktycznej KPN.

. W zach. ścianie znajduje się >> Symboliczny Cmentarzyk Ofiar Gór.

Przez K. Ł., jego zach. ścianę koło Wodospadu Łomniczki, wspina się czerw. GSS ze >> schr. Nad Łomniczką do >> Śląskiego Domu.

tekst z ,,Słownik geografii turystycznej Sudetów-Karkonosze" pod redakcją Marka Staffy

SYMBOLICZNY CMENTARZYK OFIAR GÓR Pomnik poświęcony tym wszystkim, którzy zginęli w Sudetach Zachodnich, lub tym którzy zginęli w innych górach, a pochodzili z tych terenów. Na skale wyrastającej z zach. zbocza >> Kotła Łomniczki, na wys. ok. 1300 m, umieszczony jest krzyż metalowy o wys. 2,40 m z napisem "Ofiarom gór" (wykonany społecznie przez pracowników FAT w Krzaczynie), a poniżej tablica z napisem "Żyli w górach - w górach pozostali" oraz symboliczne tabliczki upamiętniające poszczególne osoby. Jest też tabliczka z napisem: Martwym ku pamięci - żywym ku przestrodze. Krzyż umieszczono 22.10. 1985 r., a uroczyste otwarcie nastąpiło w czasie dorocznego Święta Przewodników Sudeckich 10.08.1986 r. S.C.O.G. leży na terenie rez. ścisłego KPN. Opiekę nad S.C.O.G. sprawuje PTTK i Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu. 9. Na Cmentarzyku umieszczono dotychczas tablice upamiętniające: 1. Ofiary lawiny w Białym Jarze (zob. hasło: Biały Jar). 2. Jerzego Pietkiewicza, Józefa Koniaka, Jerzego Ryznera - uczestników wyprawy jeleniogórskiej w Himalaje, którzy zginęli na Annapurnie w 1977 r. 3. Stefana Spusta i Jana Mesnera - ratowników Horskiej Służby, którzy zginęli, w czasie akcji ratunkowej na pn. zboczu >> Śnieżki, 4. Jacka Krzyżanowskiego - taternika, członka Sudeckiego Klubu Wysokogórskiego, 5. Jerzego Woźnicy - ratownika GOPR, przewodnika sudeckiego i uczestnika wyprawy himalajskiej. Obok S.C.O.G. prowadzi czerw. GSS. z >> Karpacza na >> Przeł. pod Śnieżką. tekst powyższy z "Słownik geografii turystycznej Sudetów-Karkonosze" pod redakcją Marka Staffy
Przy wodospadach Łomniczki, w najbardziej uroczym zakątku Kotła pod Śnieżką widnieją zagadkowe fundamenty jakiejś budowli. Mało komu jest wiadomo, że są to resztki pierwszego schroniska nad Łomniczką. Żywot tego schroniska był chyba najkrótszy ze wszystkich schronisk karkonoskich. Zbudowane latem 1901 r. jako masywny piętrowy budynek, już 31 marca 1902 r., a więc po paru zaledwie miesiącach istnienia, zostało rozbite doszczętnie przez gruntową lawinę i zniesione aż do granicy lasu, tj. 700 m w dół. Tor tej potężnej lawiny mierzył od obrywu aż do czoła lawiniska około 2000 m.

W Kotle Łomniczki artykuł z Ze względu na bezpieczeństwo turystów zamyka się w sezonie zimowym niektóre odcinki szlaków prowadzących w miejscach występowania zagrożenia lawinowego lub oblodzenia. Jednym z takich miejsc – dostępnych od wiosny do jesieni – jest Kocioł Łomniczki. Przejście przez kocioł jest często wybierane przez turystów jako wariant wejścia na Śnieżkę. Uroda i bogactwo zbiorowisk roślinnych tego miejsca sprawiają jednak, że zasługuje ono na dokładniejsze poznanie. Do Kotła Łomniczki można dojść od strony Karpacza szlakiem czerwonym – od Hotelu Orlinek lub szlakiem żółtym – od stacji kolejowej w Karpaczu, przez centrum miasta do Wilczej Poręby i granicy Karkonoskiego Parku Narodowego. Szlak czerwony, który biegnie wygodną drogą, jest równocześnie jedną z tras rowerowych wytyczonych na terenie parku – na odcinku od granicy KPN do schroniska Nad Łomniczką. Ten fragment wykorzystują chętnie turyści i mieszkańcy Karpacza jako szlak spacerowy podczas pogody uniemożliwiającej wyjście w górne partie Karkonoszy (silny wiatr, opady). Dużo ciekawszym wariantem podejścia jest wędrówka za znakami żółtymi aż do schroniska wzdłuż Łomniczki. Szlak prowadzi przez las, zwany borem mieszanym bukowo-jodłowo-świerkowym, który rośnie tu dzięki specyficznym warunkom siedliskowym w dnie doliny potoku. Tam, gdzie jest nieco jaśniej i na grubszych warstwach gleby występują również ziołorośla paprociowe, typowe dla niezbyt stromych, wilgotnych stoków dolin i kotłów polodowcowych. Podejście urozmaica wijąca się wśród drzew Łomniczka z malowniczymi przełomami i kaskadami.Dochodzimy do schroniska Nad Łomniczką, położonego na wysokości 1002 m n.p.m. Tutaj kończy się szlak żółty, dalej pójdziemy czerwonym. Powyżej schroniska ścieżka prowadzi przez piętro regla górnego, gdzie dominuje świerk. Drzewa tu rosnące różnią się jednak znacznie od świerków dolnoreglowych. Powodem są bardzo trudne warunki klimatyczne panujące na tej wysokości. Świerki regla górnego rosną w biogrupach (naturalne skupiska drzew), są bardziej ugałęzione, a dolne gałęzie sięgają często aż do samej ziemi. Bardziej rozbudowany i dzięki temu mocniejszy jest także ich system korzeniowy. Oprócz świerków na tej wysokości występuje również jarzębina, atrakcyjna kolorystycznie o tej porze roku. Podczas podejścia warto zwrócić uwagę na fragment stoku po prawej stronie szlaku, gdzie w 1994 r. wskutek obfitych opadów deszczu zeszła lawina ziemna. Obecnie w tym miejscu możemy obserwować naturalną sukcesję roślinności w postaci młodych świerków, wierzb i jarzębin. Wykonano tu też specjalistyczne prace zabezpieczające (tzw. zabudowa przeciwerozyjna) szlak turystyczny i stok przed podobnymi zniszczeniami. Dochodzimy do górnej granicy lasu, która występuje w tym miejscu dość nisko – na wysokości 1100 m n.p.m. (dla porównania – górna granica lasu na zboczu Kopy znajduje się na wysokości 1300 m), ze względu na ukształtowanie powierzchni. Ściany kotła są bowiem naturalną barierą dla borów górnoreglowych. Otwiera się przed nami widok Kotła Łomniczki, uważanego czasem za wielką niszę niwalną z dobrze wykształconymi granitowymi ścianami, jednak bez charakterystycznych dla kotłów moren polodowcowych. Według innej teorii jest to szósty – najmniej wykształcony kocioł polodowcowy z nielicznymi fragmentami dna kotła i pozostałościami moren czołowych. Na najdalszej z nich zbudowane zostało schronisko. Wchodzimy w strefę piętra subalpejskiego. Oprócz najbardziej charakterystycznej na tej wysokości kosodrzewiny rośnie tu również brzoza, a także liściaste zarośla czeremchy skalnej, jarzębiny górskiej, wierzby lapońskiej i śląskiej. Występują też stanowiska ziołorośli reprezentowanych przez modrzyka alpejskiego i miłosnę górską oraz ziołorośla paprociowe. Nieco wyżej przekraczamy Łomniczkę, która w tym miejscu przecina ścianę kotła ciągiem kaskad i siklaw o długości około 300 metrów i łącznej wysokości 150 m. W sąsiedztwie wodospadu zostało zbudowane na początku XX w. pierwsze schronisko – szybko jednak zniszczone przez lawinę (1902 r.). Od kaskad Łomniczki zaczyna się strome podejście zakosami, prowadzącymi na Równię Pod Śnieżką. W górnej części szlaku mijamy symboliczny cmentarz ofiar gór z pamiątkowymi tabliczkami ku pamięci zmarłych ludzi gór i ku przestrodze wędrowców na szlaku. Jeszcze ostatni odcinek podejścia i wychodzimy koło Śląskiego Domu – schroniska położonego u podnóża Śnieżki. Stąd można wejść na szczyt jednym z dwóch szlaków: czerwonym (zakosami) lub niebieskim – Jubileuszową Drogą, z której roztacza się wspaniały widok na cały Kocioł Łomniczki i przebytą przez nas trasę. Barbara Wieniawska